Нигоҳе ба зиндагӣ ва фаъолияти Табарӣ Саидмурод Кабут
Табарӣ Саидмурод Кабут соли 1960 дар ноҳияи Бохтар таваллуд шудааст. Ӯ баъди хатми мактаби миёнаи рақами № 13-и ноҳияи Коммунистӣ (ҳоло Кушониён) дар идораи савдои шаҳри Қӯрғонтеппа (ҳоло шаҳри Бохтар) фаъолият намуда, соли 1978 ба факултети физика ва математикаи филиали Кӯрғонтеппа Донишкадаи давлатии омӯзгории Душанбе ба номи Шевченко Т.Г. (ҳоло Муссисаи давлатии таълимии “Донишгоҳи давлатии Бохтар ба номи Носири Хусрав”) дохил мешавад. Соли 1983 баъди бо дипломи аъло хатм намудани муассисаи таҳсилоти олии касбии мазкур дар таълимгоҳ, дар кафедраи физикаи умумӣ ба ҳайси ассистент ба фаъолият шуруъ менамояд. Пас аз адои хизмат дар сафҳои Артиши Шӯравӣ дар Донишгоҳи давлатии Бохтар ба номи Носири Хусрав дар кафераи физикаи умумӣ ба сифати ассистент, омӯзгор саромӯзгор ва баъдан муовини декан, декани факултети физика ва декани шуъбаи ғоибонаи факултети таҳсилоти ибтидоӣ, муовин ва сардори шуъбаи таълими донишгоҳ, нозир ва мудири шуъбаи нозироти сифати таълими донишгоҳ, муовин ва директори марказ ва мудири шуъбаи таҳсилоти ғоибона кор кардааст.
Дониши васеи назариявӣ, муттасил омӯхтани асарҳои бунёдию методии соҳаҳои физика ва математика, маҳорату малакаи таҳқиқгарӣ ба Табарӣ С.К. ёрӣ расониданд, ки мавзӯи таҳқиқотиашро аз ҳар ҷиҳат мувофиқи мақсад ва талаботи замон ҷамъбаст намояд ва ба ҳимоя пешниҳод кунад. Ӯ моҳи марти соли 2009 дар Шӯрои дифои Донишгоҳи давлатии Бохтар ба номи Носири Хусрав дар мавзӯи «Ташаккули технологияи омодасозии донишҷӯёни факултаҳои физика ва математика ба корҳои илмӣ-таҳқиқотӣ» рисолаи илмӣ ҳимоя намуда, ба дарёфти дараҷаи номзади илмҳои педагогӣ аз рӯи ихтисоси 13.00.02-усули таълими физика мушарраф гардид. Бо қарори Шӯрои олимони донишгоҳ № 03 аз 27-уми феврали соли 2012 иҷрокунандаи вазифаҳои дотсенти кафедраи физикаи умумӣ ва назариявӣ интихоб гардидааст.
Роҳбарияти донишгоҳ маҳз қобилияти баланди ташкилотчигии Табирӣ С.К. ба ҳисоб гирифта, номбурдаро ба мушкилтарин ниҳодҳо равона месозад. Дар давраи ба ҳайси муовин ва декани факултети физика кор карданаш бо аспирантҳо ва ҷавонони коромӯз дасти ёрӣ дароз мекард, дар ҷаласаҳои Шӯрои олимон ҳаллу фасли масъалаҳои мубрами корҳои илмӣ – таҳқиқотии олимони ҷавонро ба муҳокима мегу-зошт, роҳҳо ва усулҳои самаранок таҳқиқ намудани рисолаҳои номзадию докторӣ ва масъалаҳои ба чоп омода сохтани мақола ва фишурдаи маърӯзаҳои илмии ҷавононро нишон медод.
Дарсҳои назариявӣ ва амалии Табарӣ С.К. хеле шавқовар мегузарад. Вай нисбат ба шогирдон серталабу қатъӣ ва бо андозае боадолату меҳрубон аст. Ӯро ҳамеша дар ҳалқаи шогирдон дидан метавон, зеро ин одати ҳамешагии ӯст. Ба яке ҳалли мисолу масъалаҳои мураккаби физикаро мефаҳмонаду ба дигаре чӣ гуна ба нақша даровардану аз сарчашмаҳои илмӣ самаранок истифода карданро ёд медиҳад. Қобилияти баланди ташкилотчигӣ ва саъю кӯшиши ҳамарӯза Табарӣ С.К. ба вазифаи нисбатан баландтари роҳбарӣ баровард. Агар солҳои 2000-ум ба зиммаи ӯ вазифаи декани факултети физикаро гузошта бошанд, соли 2005 барои қобилияти баланди роҳбарӣ зоҳир намудан ӯро ба вазифаи декани шуъбаи ғоибонаи факултети таҳсилоти ибтидоӣ ва варзиш гузарониданд. То соли 2002 ин факултети бонуфузро ба уҳда дошт.
Саҳми Саидмурод Т.К. дар пешрафти факултетҳои физика ва таҳсилоти ибтидоӣ хеле бузург аст. Маҳз ба шарофати роҳбарии хирадмандонаи мавсуф корҳои таълимию тарбиявӣ дар ин факултетҳо нисбат ба солҳои пешин хеле беҳтар гардид. Ҷараёни таълим ва тарбияи донишҷӯён аз ҳар ҷиҳат мувофиқи мақсад ба роҳ монда шуд. Кошонаҳои корӣ ва синфхонаҳо аз нав таъмир ёфта, кафедраҳою озмоишгоҳҳои нав кушода шуданд. Акнун дар назди ӯ чун декани факултет вазифаи на танҳо тайёр кардани номзадҳои илм, балки илова бар ин аз байни дотсентони кафедраҳо омода сохтани докторону профессорон меистод. Робитаҳои илмии бо донишгоҳҳои олии мамлакат барқарорнамудаи факултет натиҷаҳои дилхоҳ доданд. Дар як муддати кӯтоҳ дар назди факултет беш аз 10 нафар номзадҳои илм ва ду нафар докторҳои илм омода гардиданд. Фаъолияти Саидмурод Т.К. бо фаъолияти илмию амалии ӯ сахт вобаста аст. Дар байни олимони донишгоҳ ӯ яке аз таҳқиқотчиёни сермаҳсули ихтисоси физика ва методикаи таълими он маҳсуб мегардад. Мавсуф бештар аз 36 мақолаҳои илмӣ ва илмию методӣ, монография ва дастуру васоити таълимӣ ба нашр расонидааст. Ӯ дар чандин конфренсияҳои бонуфузи байналмилалию ҷумҳуриявӣ дар асоси натиҷаҳои илмию методиаш баромад намудааст.
Фаъолияти педагогию илмии Табарӣ Саидмурод Кабут бо фаъолияти ҷамъиятии ӯ алоқаи ногусастанӣ дорад. Ӯ дар ҳаёти ҷамъиятии донишгоҳ ва вилоят фаъолона иштирок мекунад. Номбурда вакили даъватҳои 2 (солҳои 2000-2005), 3 (солҳои 2005-2010), 4 (солҳои 2010-2015) ва 5-ум (аз соли 2015 то ҳоло) Маҷлиси вакилони халқи ноҳияи Кӯшониёни вилояти Хатлон аст.
Табарӣ С.К. дар баробари олими сермаҳсул, устоди поксиришту серталаб будан, фаъолияти баланди ҷамъиятӣ низ зоҳир менамояд. Ӯ пайваста дар маъракаҳои муҳими сиёсии кишвар фаъолона ширкат меварзад ва дар тарғиби сиёсати пешгирифтаи имрӯзаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар байни аҳолии вилояти Хатлон, махсусан донишҷӯёну хонандагони мактабҳои миёнаю ҳамагонӣ оид ба давлатдории тоҷикон, масъалаҳои ахлоқ ва одоби ҷавонон, ваҳдат, ватандӯстӣ ва ифтихори миллӣ гузоришу суҳбатҳо меорояд.
Фаъолияти илмӣ, амалӣ, педагогӣ ва ҷамъиятии Табарӣ Саидмурод Кабут бо нишонҳои Аълочии маорифи Тоҷикистон (№ 401 аз 22 сентябри соли 2000), Аълочии фарҳанги Ҷумҳурии Тоҷикистон (№7-УК аз 18 январи соли 2001) ва чандин Ифтихорномаю Сипосномаҳои Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон, Ҳизби Халқӣ Демократии Тоҷикистон дар вилояти Хатлон, мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии вилояти Хатлон ва Донишгоҳи давлатии Бохтар ба номи Носири Хусрав қадрдонӣ карда шудааст. Мавсуф соли 1983 филиали Донишкадаи давлатии омӯзгории Душанбе ба номи Шевченко Т.Г. дар шаҳри Қӯрғонтеппа (ҳоло шаҳри Бохтар)-ро бо ихтисоси муаллими фанҳои физика ва математика хатм менамояд. Ҳоло дар вазифаи мудири шуъбаи таҳсилоти ғоибонаи Донишгоҳи давлатии Бохтар ба номи Носири Хусрав фаъолият дорад. Табарӣ С.К. номзади илмҳои педагогӣ (ДКН № 090402, аз 17-уми июли соли 2009) ҳамчунин иҷрокунандаи вазифаи дотсенти кафедраи физикаи умумӣ ва назариявии донишгоҳ (қарори Шӯрои олимони донишгоҳ № 03 аз 27-уми феврали соли 2012) мебошад.
Ибодов Мурод – сармушовири Маркази шуъбаи фосилавӣ (ғоибона)-и Донишгоҳи давлатии Бохтар ба номи Носири Хусрав,
Беҳтар гардидани фаъолияти шуъбаи фосилавӣ (ғоибона)-и ДДБ
ба номи Носири Хусрав
Дар шуъбаи фосилавӣ (ғоибона) 12 факултет амал менамояд, ки дар онҳо директори марказ дотсент Табарӣ Саидмурод Кабут 13 мушовир-эдвайзер, 1 танзимгар ва 1 сармушовир-эдвайзери маркази таҳсилоти фосилавӣ (факултети иқтисодӣ Мирзозода Меҳриддин, факултети менеҷмент ва низоми гумрук Холов Тоҷиддин, факултети математика ва информатика Гулов Самандар ва Раҳимов Муҳаммаднабӣ, факултетҳои техникӣ ва технологӣ, физика Холов Дустмурод, факултети филология Муродов Алишер, факултети забонҳои хориҷӣ Розиқов Баҳром, факултети забон ва адабиёти рус Бобокалонов Ҷурабек, факултети таърих ва ҳуқуқ Баҳодуров Беҳруз, факултети сиёсат ва идораи давлатӣ Разоқов Ҷовидон, факултети химия ва биология Назаров Тоҳир, факултети педагогика ва варзиш Худойназаров Шералӣ, Гулов Қурбон ва танзимгар Гулов Маҳмаднаим, сармушовир Ибодов Мурод), котибаи шуъба Раҳимова Насиба кору фаъолият менамоянд.
Дар 12 факултет аз рӯи 30 ихтисос аз курси як то курси шаш ба таҳсил фаро гирифта шуда, курсҳои 4 – 6 таҳсили кредитӣ, курсҳои 1-3 аз соли таҳсили 2017-2018 ба тариқи фосилавӣ (5728 нафар донишҷӯ) таҳсил мекунанд. Миқдори умумии донишҷӯён 9442 нафар буда, аз он ҷумла 4512 нафар духтар ва 4930 нафар писар мебошад. Аз ин теъдоди донишҷӯён 3825 нафар буҷавӣ (аз он ҷумла 37 нафар квота) ва 5617 нафар ба тариқи шартномавӣ таҳсил мекунанд. Чуноне ки аз миқдори умумии донишҷӯёни шуъбаи ғоибона бармеояд, беш аз 5617 нафар ба тариқи шартномавӣ таҳсил менамоянд.
Дар шуъбаи ғоибонаи 12 факултет 255 гурӯҳи академӣ мавҷуд буда, аз онҳо 109 гурӯҳи низоми таҳсилаш кредитӣ, 146 гурӯҳ таҳсили фосилавӣ мебошад.
| Т/р | Номи факултетҳо | Гурӯҳҳои академӣ | Гурӯҳҳои анъанавӣ | Гурӯҳҳои кредитӣ | Гурӯҳҳои фосилавӣ | Эзоҳ |
| 1 | Иқтисодӣ | 20 | – | 8 | 12 | |
| 2 | Менеҷмент ва низоми гумрук | 11 | – | 2 | 9 | |
| 3 | Математика ва информатика | 38 | – | 17 | 21 | |
| 4 | Педагогика ва варзиш | 51 | – | 23 | 28 | |
| 5 | Техникӣ ва технологӣ | 14 | – | 6 | 8 | |
| 6 | Физика | 2 | – | – | 2 | |
| 7 | Забони хориҷӣ | 7 | – | – | 7 | |
| 8 | Филология | 23 | – | 12 | 11 | |
| 9 | Забон ва адабиёти рус | 18 | – | 8 | 10 | |
| 10 | Таърих ва ҳуқуқ | 24 | – | 12 | 12 | |
| 11 | Химия ва биология | 38 | – | 18 | 20 | |
| 12 | Сиёсат ва идораи давлатӣ | 9 | – | 3 | 6 | |
| Ҳамагӣ | 255 | – | 109 | 146 |
Тавре дар боло қайд намудем, соли сеюм аст, ки дар ДДБ ба номи Носири Хусрав таҳсилоти фосилавӣ амал мекунад ва аллакай ин низом дар донишгоҳ аз тарафи ҳам устодон ва ҳам донишҷӯён хуб пазируфта шудааст. Фаъолияти ин низом дар асоси низомномаи таҳиянамудаи мушовараи Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон аз соли 2017 мавриди истифода қарор дорад. Зеро ташкили раванди таълим дар шароити низоми таҳсилоти фосилавӣ ба истифодаи усулҳои муосири тайёр кардани мутахассисони дорои таҳсилоти олии касбӣ ва ба талаботи бозори дохилӣ ва берунии меҳнат ҷавобгӯ будани онҳо бояд мусоидат кунад. Айни замон дар донишгоҳ донишҷӯёни курсҳои якум, дуюм ва сеюм дар асоси низоми фосилавӣ таҳсил намуда истодаанд. Ҳоло дар курси якум аз рӯи 29 ихтисос 967 нафар, дар курси дуюм аз рӯи 21 ихтисос 2570 нафар донишҷӯён ва дар курси сеюм аз рӯи 21 ихтисос 2191 нафар донишҷӯён ба таҳсил фаро гирифта шудаанд.
Миқдори донишҷӯёни курсҳои якум, дуюм ва сеюми маркази таҳсилоти фосилавӣ
| № | Номи ихтисос | Шумора | Миқдори умумӣ | ||
| Курси 1 | Курси 2 | Курси 3 | |||
| 1 | Системаҳои автоматикунонидашуда | 29 | 68 | 60 | 157 |
| 2 | Информатика | 33 | – | – | 33 |
| 3 | Математика | 70 | 303 | 289 | 662 |
| 4 | Менеҷмент дар соҳаи иҷтимоӣ | 9 | 126 | 123 | 258 |
| 5 | Менеҷменти молиявӣ | 7 | – | – | 7 |
| 6 | Андоз ва андозбандӣ | 27 | – | – | 27 |
| 7 | Технология | 27 | 83 | 87 | 197 |
| 8 | ТҲН | 19 | 61 | 54 | 134 |
| 9 | Сохтмони саноатӣ ва шаҳрвандӣ | 18 | – | – | 18 |
| 10 | Физика-математика | 40 | – | – | 40 |
| 11 | Таълими касби энергетика | 24 | – | – | 24 |
| 12 | МТИ | 108 | 460 | 188 | 756 |
| 13 | ТТПП | 57 | 90 | 52 | 199 |
| 14 | Тарбияи ҷисмонӣ | 46 | 83 | 79 | 208 |
| 15 | Кори бонкӣ | 22 | 62 | 59 | 143 |
| 16 | Молия ва қарз | 13 | 68 | 65 | 146 |
| 17 | Баҳисобгирии бухгалтерӣ | 16 | 77 | 83 | 176 |
| 18 | Таърих ва ҳуқуқ | 11 | 102 | 111 | 224 |
| 19 | Таъриху фарҳангшиносӣ | 19 | 132 | 66 | 217 |
| 20 | Таъриху бойгоншиносӣ | – | – | – | – |
| 21 | Таърихи ватанӣ ва умумӣ | 19 | – | – | 19 |
| 22 | Психологияи ҳуқуқшиносӣ | 21 | 58 | 59 | 138 |
| 23 | Фаъолияти ҳифзи ҳуқуқ | 19 | 39 | 38 | 96 |
| 24 | Забон ва адабиёти тоҷик | 51 | 217 | 160 | 428 |
| 25 | Забон ва адабиёти рус | 61 | 129 | 126 | 316 |
| 26 | Забони хориҷӣ (англисӣ) | 34 | 90 | 149 | 273 |
| 27 | Химия-биология | 58 | 194 | 212 | 464 |
| 28 | Биология-экология | 53 | 76 | 81 | 210 |
| 29 | География-демография | 31 | 52 | 50 | 133 |
| 30 | Географияи ҳифзи табиат | 25 | – | – | 25 |
| Ҳамагӣ: | 967 | 2570 | 2191 | 5728 | |
- Дар факултети менеҷмент аз рӯйи 3 ихтисос (менеҷмент дар соҳаи иҷтимоӣ, менеҷменти молиявӣ, андоз ва андозбандӣ 11-то гурӯҳи академӣ таҳсил карда, 2-тои он ба тариқи таҳсили кредитӣ ва 9-то гурӯҳи дигар ба тариқи фосилавӣ таҳсил мекунанд).
- Дар факултети математика ва информатика аз руйи 3 ихтисос (СА, информатика ва математика-информатика) 38-то гурӯҳи академӣ таҳсил карда, 17-то гурӯҳи он ба тариқи таҳсили кредитӣ ва 21-то гурӯҳ ба тариқи фосилавӣ таҳсил мекунанд.
- Дар факултети физика аз рӯйи 2 ихтисос (физика-математика, таълими касбӣ – энергетика) ҳамагӣ 2-то гурӯҳи академӣ ба тариқи фосилавӣ таҳсил мекунанд.
- Дар факултети техникӣ ва технологӣ аз рӯйи 3 ихтисос (технология, ташкили ҳамлу нақл ва идоракунии нақлиёти автомобилӣ ва шаҳрӣ, сохтмони саноатӣ ва шаҳрвандӣ) ҳамагӣ 14-то гурӯҳи академӣ таҳсил карда, 6-то гурӯҳи он ба тариқи низоми таҳсили кредитӣ ва 8-то гурӯҳ ба тариқи фосилавӣ таҳсил мекунанд.
- Дар факултети иқтисодӣ аз рӯйи 3 ихтисос (кори бонкӣ, молия ва қарз, баҳисобгирии бухгалтерӣ, таҳлил ва аудит) ҳамагӣ 20 гурӯҳи академӣ таҳсил карда, 8 гурӯҳи кредитӣ ва 12 гурӯҳи фосилавӣ ба таҳсил фаро гирифта шудааст.
- Дар факултети таърих ва ҳуқуқ аз рӯйи 4 ихтисос (таъриху фарҳангшиносӣ, таъриху бойгоншиносӣ, таърих ва ҳуқуқ, таърихи ватанӣ ва умумӣ) ҳамагӣ 24-то гурӯҳи академӣ таҳсил карда, аз онҳо 12 гурӯҳи кредитӣ ва 12-то гурӯҳи фосилавӣ ба таҳсил фаро гирифта шудааст.
- Дар факултети педагогика ва варзиш аз рӯйи 3 ихтисос (педагогика ва МТИ, педагогика ва психологияи томактабӣ, тарбияи ҷисмонӣ) ҳамагӣ 51-то гурӯҳи академӣ таҳсил карда, 23-то гурӯҳи кредитӣ ва 28-то гурӯҳи фосилавӣ ба таҳсил фаро гирифта шудааст.
- Дар факултети химия ва биология аз рӯйи 4 ихтисос (химия-биология, биология-экология, география-демография, географияи ҳифзи табиат) ҳамагӣ 38-то гурӯҳи академикӣ таҳсил карда 18-то гурӯҳи кредитӣ ва 20-то гурӯҳи фосилавӣ ба таҳсил фаро гирифта шудааст.
- Дар факултети филология аз рӯйи 1 ихтисос (забон ва адабиёти тоҷик) ҳамагӣ 23-то гурӯҳи академӣ таҳсил карда, 12- гурӯҳи кредитӣ ва 11-то гурӯҳи фосилавӣ ба таҳсил фаро гирифта шудааст.
- Дар факултети забонҳои хориҷӣ аз рӯйи 1 ихтисос (забони англисӣ) ҳамагӣ 7-то гурӯҳи академӣ таҳсил карда, 7-то гурӯҳи фосилавӣ ба таҳсил фаро гирифта шудааст.
- Дар факултети забон ва адабиёти рус аз рӯйи 1 ихтисос (забон ва адабиёти рус дар мактабҳои миллӣ) ҳамагӣ 18-то гурӯҳи академӣ таҳсил карда, 8-то гурӯҳи кредитӣ ва 10-то гурӯҳи фосилавӣ ба таҳсил фаро гирифта шудааст.
- Дар факултети сиёсат ва идораи давлатӣ аз рӯйи 2 ихтисос (психологияи ҳуқуқшиносӣ, фаъолияти ҳифзи ҳуқуқ) ҳамагӣ 11-то гурӯҳи академӣ таҳсил карда, аз онҳо 3-то гурӯҳи кредитӣ, 6-то гурӯҳи фосилавӣ ба таҳсил фаро гирифта шудааст.
| Номи факултетҳо | Миқдори умумии донишҷӯён | |
| 1 | Иқтисодӣ | 660 |
| 2 | Менеҷмент ва низоми гумрук | 384 |
| 3 | Информатика | 296 |
| 4 | Педагогика ва варзиш | 1944 |
| 5 | Метематика | 1202 |
| 6 | Техникӣ ва технологӣ | 506 |
| 7 | Забонҳои хориҷӣ | 274 |
| 8 | Филология | 782 |
| 9 | Таърих ва ҳуқуқ | 863 |
| 10 | Химия ва биология | 1545 |
| 11 | Сиёсат ва идораи давлатӣ | 321 |
| 12 | Физика | 65 |
| 13 | Забон ва адабиёти рус | 600 |
| Ҳамагӣ | 9442 |
Табарӣ Саидмурод Кабут, дотсент – директори маркази
шуъбаи фосилавӣ (ғоибона)-и Донишгоҳи давлатии Бохтар Ба номи Носири Хусрав