САДА БАЁНГАРИ АРЗИШҲОИ МИЛЛӢ

Дар ин рӯз мардумон оташи зиёд меафрӯхтанд. Дар бораи Ҷашни Сада бузургони илму адаб Берунӣ, Байҳақӣ, Унсурӣ, Манучеҳрӣ, Фаррухӣ, Низомӣ ва дигарон дар асарҳои худ ёдовар шудаанд. Бо мурури замон Сада бо ин ном дар байни мардум мавқеи махсусро ишғол намуд. Дар замони Пешдодиён, Каёниён, Ҳахоманишиён, Сосониён ва дигар гузаштагони мо Сада мавқеи намоён дошт. Бо гузашти вақт хуршед, равшании он ва оташ ба оини зардуштӣ роҳ пайдо карда, яке аз рукнҳои он гардид. Ориёиҳо, яъне гузаштагони мо ҳангоме, ки Худоро ибодат мекарданд, ба тарафи хуршед менигаристанд. Аммо агар шаб мехостанд, ки ибодат кунанд, оташ фурӯзон мекарданду ниёиш менамуданд.

Ҷашни Садаро ҳангоми давлатдории Сомониёну Ғазнавиён ва дар дигар манотиқи ориёнишин бо як шукӯҳу шаҳомати махсус ҷашн мегирифтанд, ки нишонаҳои он то замони мо омада расидааст. Ҳамин буд, ки пас аз Истиқлоли давлатии ҷумҳурии азиз дар баробари ҷашнҳои Наврӯзу Меҳргон ба эҳёи ҷашни Сада таваҷҷуҳи бештаре дода шуд. Метавон чунин гуфт, ки ҷашну оинҳои миллӣ ҳамеша дар зери нигоҳбонии сиёсати фарҳангпарваронаи Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон қарор дорад. Президенти кишвар кӯшиш ба он доранд, ки ин ҷашну оинҳо эҳё шаванд, то ҷавонону наврасон аз он бохабар бошанд.

Вобаста ба ин, ба олимону донишмандон зарур аст, ки паҳлуҳои норавшан ва аҳамияти ин ҷашнро омӯзанд, арзишҳои онро ба мардум, хусусан ба наврасону ҷавонон ҳамчун мероси фарҳанги миллиамон ва омили худогоҳиву худшиносии наслҳо таблиғ намоянд. Дар замони соҳибистиқлолии Тоҷикистон оид ба ҷашни Сада мақолаҳо, шеърҳо ва китобҳо нашр шуда истодаанд.

Муҳаққиқон А. Раҳмонзода, Р. Аҳмадов, М. Ҳазратқулов, Р. Раҳмонӣ, Д. Раҳимов ва дигарон дар рисолаву мақолаҳои худ доир ба ин ҷашн андешаҳои худро баён намудаанд.

Абубакр Давлатов,
ассистенти кафедраи фалсафа ва фарҳангшиносии
ДДБ ба номи Носири Хусрав