Мирзозода Меҳриддин Шамсуддин, мудири кафедраи баҳисобгирии муҳосибии ДДБ ба номи Носири Хусрав
Баромад боди субҳу бӯйи Наврӯз,
Ба коми дӯстону бахти пирӯз.
Муборак бодат ин солу ҳама сол,
Ҳумоюн бодат ин рӯзу ҳама рӯз!
Иди Наврӯз рамзи навсозӣ, шодиву хурсандӣ ва дӯстӣ мебошад. Ин иди қадимӣ, ки дар 21-уми март таҷлил мешавад, барои мардум аҳаммияти махсус дорад. Умедворем, ки Наврӯз барои ҳамаи мо пур аз хушиҳо, саломатӣ ва барори кор бошад. Бигзор ин ид шодиву хурсандӣ орад ва муҳаббату дӯстиро дар дили одамон зиёд кунад. Наврӯз, ки маънояш “рӯзи нав” мебошад, иди қадимӣ ва фарҳангии мардумони Осиёи Марказӣ, хусусан тоҷикон аст. Таърихи Наврӯз ба ҳазорсолаҳои пешин бармегардад ва онро ба давраи ҳокимияти шоҳони қадим, хусусан шоҳони Ҳахоманишӣ, нисбат медиҳанд.
Наврӯз на танҳо як иди фарҳангӣ, балки рамзи дӯстӣ, муҳаббат ва ҳамбастагӣ низ мебошад. Ин ид хосси мардум аст, ки дар он арзишҳои инсонӣ ва анъанаҳои миллӣ таҷассум меёбанд. Наврӯз ба одамон имконият медиҳад, ки бо якдигар мулоқот кунанд, дӯстии худро навсозӣ намоянд ва бо умед ба оянда назар кунанд.
Наврӯз дар фарҳанги форсҳо ва дигар халқҳои Осиёи Марказӣ ҳамчун иди навсозӣ ва шодиву хурсандӣ таҷлил мешавад. Он бо расму оинҳои гуногун, аз ҷумла тайёр кардани хӯрокҳои махсус, гузаронидани маросимҳои фарҳангӣ ва варзишӣ алоқаманд аст.
Мардум дар ин рӯз бо оила ва дӯстон ҷамъ омада, хӯрокҳои махсус тайёр мекунанд, маросимҳои фарҳангӣ баргузор мекунанд ва бо шодиву хурсандӣ ин иди қадимиро таҷлил менамоянд. Наврӯз дар кишварҳои гуногун, аз ҷумла Тоҷикистон, Эрон, Афғонистон, Озарбойҷон ва дигар кишварҳои Осиёи Марказӣ, бо расму оинҳои хос таҷлил мешавад. Ҳар кишвар анъанаҳои хосси худро дорад, вале ҳамаи онҳо дар як мақсад таҷлил гардида бо оғози баҳор ва эҳёи табиат ҳамоҳанганд.
Дар Тоҷикистон, Наврӯз бо расму оинҳои гуногун, аз ҷумла тайёр кардани хӯрокҳои махсус, гузаронидани маросимҳои фарҳангӣ ва баргузории чорабиниҳои варзишӣ таҷлил мешавад. Мардум дар ин рӯз бо оила ва дӯстон ҷамъ омада, хурсандӣ мекунанд, хӯрокҳои миллӣ, ба монанди “сумалак”, “оши палов” тайёр мекунанд.
Иди Наврӯз дар Тоҷикистон ҷашни махсусу муҳиммест, ки бо вусъат ва фазои шодмонии ҳамагон таҷлил мегардад. Ин ҷашн дар аввали баҳор, вақте ки табиат бедор мешавад ва ҳама чиз дар атроф зинда мешавад, ҷашн гирифта мешавад. Наврӯз дар Тоҷикистон на танҳо ид, балки иди табиат, дӯстии халқҳо ва бозгашт ба сарчашмаҳост.
Яке аз оинҳои Наврузӣ тоза кардани хонаҳо, шоҳроҳҳо ва ҳавлӣ мебошад. Ин рамзи фаровонӣ аст, ки барори кор меорад. Дар Наврӯз гулҳои рангоранг ва хоссе истифода мешаванд, ки дар дарахтон ва буттаҳо мерӯянд. Ғайр аз ин, гулҳои гулгун ва дигар гулҳо истифода мешаванд, ки рамзи шукуфоӣ ва рушди табиат мебошанд.
Наврӯз таърихи қадимӣ дорад ва ба давраи шоҳ Сиёвуш, ки дар осори аҷдодии форсҳо зикр шудааст, мансуб аст. Наврӯз дар соли 2010 аз ҷониби ЮНЕСКО ҳамчун мероси фарҳангии ғайримоддӣ эътироф шудааст, ки ин шиносоии байналмилалӣ ба аҳаммияти ин иди қадимӣ таъкид мекунад.
Аксарияти сарчашмаҳои таърихӣ ба он далолат мекунад, ки Наврӯз дар давраи салтанати Пешдодиён дар замони ҳукмронии Шоҳ Ҷамшед пайдо шудааст.
Бояд зикр намуд, ки мувофиқи маълумоти овардашуда аз осори Абурайҳони Берунӣ чунин хулосабарорӣ кардан мумкин аст, ки – ин донишманд, ба таври густурдае дар бораи ҷашн гирифтани Наврӯз сухан мегӯяд ва дар таҳқиқоти хеш барои шинохти рамзу рози оинҳо ва маросимҳои гуногун, на танҳо ганҷинаҳои куҳанро мековад ва дарҳои онҳоро ба рӯи хонандагони асари гаронбаҳояш мекушояд, балки аз амалнамоӣ аз суннатҳои дерина дар рӯзгори худ низ, хабар медиҳад ва ошкоро мегӯяд, ки мардумони давронаш бо покиза гардонию навсозии ҳамаи афзорҳо ва дастмояҳои зиндагӣ ва оростану пиростани хонаву кошона аз Наврӯз истиқбол менамуданд.
