Иҷлосияи 80-уми Маҷмаи Умумии Созмони Милали Муттаҳид (СММ) ба заминаи муҳими баррасии масъалаҳои глобалӣ табдил ёфтааст. Дар ин ҷаласа Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон суханронӣ карда, аҳамияти қонунҳои байналмилалӣ, ҳамкории кишварҳо ва таҳкими сулҳу суботро дар ҷаҳон таъкид намуданд.
Суханрониҳои Пешвои миллат ҳамзамон ба масъалаҳои рушди устувор, тағйирёбии иқлим, истифодаи технологияҳои рақамӣ ва зеҳни сунъӣ ва аҳамияти ҳалли мусолиматомези низоъҳо равшанӣ мебахшад.
Таъсиси ниҳоди ҳуқуқӣ ва аҳамияти он. Пешвои миллат дар ибтидо таъкид карданд, ки сохтани ниҳоди ҳуқуқии пурқувват ва донишманд асоси ҷомеаи одилона ва пешрафтаро ташкил медиҳад. Қонунҳои байналмилалӣ имконият медиҳанд, ки баҳсҳо ва низоъҳо дар сатҳи байналмилалӣ бо роҳи дипломатӣ ва мусолиматомез ҳал карда шаванд. Тоҷикистон бо дарки ин воқеият қадамҳои ҷиддӣ барои риоя ва татбиқи ҳуқуқи байналмилалӣ мегузорад.
Ҳалли низоъҳо ва таъмини сулҳ. Суханрониҳои Пешвои миллат ба масъалаҳои глобалӣ, аз ҷумла, сулҳи комил дар Фаластин ва вазъи Афғонистон равона буданд.
Пешвои миллат таъкид карданд, ки сулҳи доимӣ дар Ғазза танҳо тавассути дипломатия, музокирот ва риояи ҳуқуқи байналмилалӣ имконпазир аст. Тоҷикистон даъват ба оташбаси пурра ва риояи қонунҳои байналмилалӣ кард. Ин иқдом на танҳо ба ҳифзи ҳаёти мардуми осоишта мусоидат мекунад, балки шароити пешрафт ва рушдро барои минтақа фароҳам меорад.
Масъалаи асосие, ки Тоҷикистон дар ин самт таъкид намуд, ин барқарории дидгоҳи баробарҳуқуқ ва ҳамкории ҳамаҷониба барои таъмини сулҳу субот дар минтақа мебошад.
Муносибатҳои байналмилалӣ бояд ба таври устувор ва баробар ба ҳалли баҳсҳо равона шаванд. Тоҷикистон барои ҳалли мусолиматомези низоъҳо ва таъмини амнияти комил ва рушди иҷтимоиву иқтисодӣ дар минтақа омода аст. Ҳамзамон, кишварҳо ва ҷомеаи байналмилалӣ бояд барои расонидани кӯмакҳои гуманитарӣ ва татбиқи қонунҳои байналмилалӣ иқдом намоянд.
Нақши кишварҳо ва ҷомеаи байналмилалӣ. Эмомалӣ Раҳмон ҳамчунин ба аҳамияти ҳамкории байналмилалӣ ва татбиқи баробарҳуқуқии давлатҳои хурду бузург таъкид карданд.
Ҳадафи асосӣ ин таъмини сулҳ, амният ва рушди устувор барои ҳамаи кишварҳо мебошад. Пешвои миллат эълом карданд, ки ҷалби тамоми кишварҳо барои эълони “Соли байналмилалии ҳуқуқ” ва рушди фарҳанги шаффофият ва адолат дар сатҳи ҷаҳон муҳим аст.
Рушди технология ва зеҳни сунъӣ. Пешвои миллат дар суханрониаш ҳамзамон ба аҳамияти рушди технологияҳои рақамӣ ва истифодаи оқилонаи зеҳни сунъӣ равона намуда, ин василаҳоро барои дастёбӣ ба ҳадафҳои рушди устувор муҳим арзёбӣ карданд. Пешвои миллат таъкид сохтанд, ки ин раванд метавонад барои таъмин намудани адолат, шаффофият ва рушди иқтисодии кишварҳо мусоидат намояд.
Баробарии иҷтимоӣ ва дастрасӣ ба захираҳо. Дар суханрониҳои Пешвои миллат таъкид карда шуд, ки кишварҳои рӯ ба тараққӣ ва минтақаҳои кӯҳистонӣ, ки ба норасоии молиявӣ ва захираҳои табиӣ рӯ ба рӯ ҳастанд, бояд дастгирӣ карда шаванд. Тоҷикистон бо таҷрибаи худ пешниҳод мекунад, ки ҳамкории байналмилалӣ ва дастгирии молиявӣ барои бартараф кардани нобаробарӣ ва мушкилоти иқлимӣ муҳим аст.
Дастгирӣ ба мардуми зарардидаи Афғонистон. Пешвои миллат ҳамчунин ба таъмини оромии комил, расонидани кӯмакҳои башардӯстона ва дастгирии иҷтимоию иқтисодӣ барои мардуми аз зилзилаи шадид зарардидаи Афғонистон таваҷҷуҳи хосса намуданд.
Тоҷикистон ба кишварҳои узви ин созмон пешниҳод намуд, ки дар ин самт ҳамкорӣ ва кӯмак расонанд, бахусус дар соҳаҳои обу ғизо, таҷҳизоти зарурӣ ва барқарории инфратузилот.
Ин иқдомҳои Тоҷикистон ба ҷомеаи ҷаҳонӣ нишон медиҳанд, ки ҳамкории байналмилалӣ ва ёрии башардӯстона барои барқарории сулҳ ва пешгирии фоҷиаҳои инсонӣ зарур аст.
Нақши ҳуқуқи байналмилалӣ ва ҳамкории глобалӣ. Ҳамчунин Пешвои миллат ба аҳамияти ҳуқуқи байналмилалӣ ва риояи қарорҳои Созмони Милал таъкид карданд. Муносибатҳои мутақобила ва ҳамкории кишварҳо бояд барои таъмини сулҳ, амният ва пешрафти иқтисодӣ равона шаванд. Ҳадафҳои рушд ва оромии ҷаҳонӣ танҳо тавассути ҳамкории мутақобила ва иҷрои уҳдадориҳои байналмилалӣ амалӣ мешаванд.
Таҳкими сулҳ ва рушди устувор. Пешвои миллат ҳамчунин ба истифодаи технологияҳои рақамӣ ва зеҳни сунъӣ барои ноил шудан ба ҳадафҳои рушди устувор таъкид намуданд, ки ин раванд метавонад барои беҳтар кардани идоракунии захираҳо, таъмини адолат ва шаффофият дар ҷомеаҳо мусоидат намояд.
Тоҷикистон таҷриба ва сиёсати худро дар татбиқи ҳамкории байналмилалӣ барои дастгирии кишварҳои осебпазир пешниҳод мекунад.
Хулоса суханрониҳои Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар иҷлосияи 80-уми СММ равиши амалии Тоҷикистонро дар сатҳи байналмилалӣ нишон медиҳанд.
-аҳамияти ҳуқуқи байналмилалиро таъкид карданд;
-ба ҳалли низоъҳо ва таъмини сулҳ эътибор доданд;
-ҳамкории байналмилалӣ ва баробарии давлатҳоро муҳим донистанд;
-истифодаи технология ва зеҳни сунъиро барои рушди устувор тавсия доданд;
ва ба кишварҳои осебпазир ва минтақаҳои кӯҳистонӣ диққати махсус доданд.
Ин суханрониҳо барои ҷомеаи ҷаҳонӣ нишон медиҳанд, ки Тоҷикистон ҳамчун кишвари дорои сиёсати сулҳҷӯёна ва баробарҳуқуқӣ саҳми фаъол дорад ва барои таъмини амнияти байналмилалӣ, рушди устувор ва адолати иҷтимоӣ омода аст.
Саидшоҳи Сафархон,
омӯзгори кафедраи химияи органикӣ ва биологии ДДБ ба номи Носири Хусрав.
